Finlandiya’nın mavi bir haçla süslenmiş beyaz bayrağı, İskandinav ülkesinin onlarca yıllık tarafsızlığını sona erdiren ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin teşvik ettiği bir hareket olan transatlantik ittifakına katılmasıyla Salı günü NATO karargahına çekildi.
Avrupa’nın 2. Dünya Savaşı sonrası güvenlik mimarisini yeniden düzenleyen tarihi bir andı. Aynı zamanda acı tatlıydı: ABD ve diğer Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü yetkilileri, İsveç’in aynı zamanda ittifaka gireceğini ummuştu. Ancak Stockholm, İsveç’i Kürt militanları barındırmakla suçlayan üye ülke Türkiye’nin itirazlarını aşamadı.
Brüksel’deki NATO karargahında dışişleri bakanlarının yaptığı bir toplantıda kutlanan Finlandiya’nın resmi katılımı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için büyük bir başarısızlık.
Putin bir yıl kadar önce Ukrayna’yı işgal etmeden önce, Finlandiya Rusya ile çoğunlukla samimi ilişkiler sürdürüyordu. Ancak şimdi, Rusya’nın Finlandiya ile paylaştığı 800 milden fazla sınır sayesinde NATO, Rusya ile olan sınırını ikiye katlıyor.
İronik bir şekilde, NATO’nun genişlemesi korkusu, Putin’in Ukrayna’ya saldırmak için gösterdiği sebeplerden biriydi.
ABD Dışişleri Bakanı Antony J. Blinken, “Bay Putin’e teşekkür edebileceğimiz belki de tek şeyin bu olduğunu söyleme eğilimindeyim,” dedi. “Burada bir kez daha engellemek istediğini iddia ettiği bir şeyi hızlandırdı.”
Blinken, Rusya’nın “saldırganlığının”, “birçok ülkenin kendi savunmalarını kollamak için daha fazlasını yapmaları gerektiğine inanmasına ve ileride olası Rus saldırganlığını caydırabileceklerinden emin olmasına” neden olduğunu devam ettirdi.
Finlandiya’nın resmi girişini kutlamak için Blinken ve Finlandiyalı mevkidaşı Pekka Haavisto, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in bakışıyla belge alışverişinde bulundu.
Stoltenberg, “Başkan Putin, NATO’nun kapısını çarparak kapatmak istedi” dedi. “Bugün dünyaya onun başarısız olduğunu, saldırganlığın ve korkutmanın işe yaramadığını gösteriyoruz. Daha az NATO yerine tam tersini başardı: daha fazla NATO.”
İsveç’in üyeliğine izin vermek için Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a kulis yapmaya devam edeceğine söz verdi. NATO kurallarına göre, ülkeleri kabul etme kararı oybirliğiyle alınmalıdır.
Çok sayıda dışişleri bakanı Finlandiya’yı memnuniyetle karşıladı, ancak aynı zamanda İsveç’in de üye olması için acil ihtiyaç olduğunu ifade etti.
Norveç dışişleri bakanı Anniken Huitfeldt, “İsveç’i de kabul edebilseydik daha çok heyecanlanırdım” dedi.
Rusya, tırmanma dediği şeye hemen öfkeyle tepki gösterdi ve yanıt vermekle tehdit etti.
Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Finlandiya’nın hareketini “bir başka ağırlaştırma” ve “bizi taktiksel ve stratejik olarak karşı önlemler almaya zorlayan” “güvenliğimize yönelik bir tecavüz” olarak damgaladı. Ayrıntılı bilgi vermedi, ancak Rusya Finlandiya ile olan batı sınırına daha fazla asker göndereceğini söyledi. Bununla birlikte, Rusya’nın savaşa hazır birliklerinin çoğu Ukrayna’da konuşlandırıldığı için yedek askerleri olup olmadığı net değil.
Bu arada, Finlandiya parlamentosu, Helsinki’den Associated Press’in bildirdiğine göre, web sitesinin sözde bir hizmet reddi saldırısıyla vurulduğunu, bunun da sitenin kullanımını zorlaştırdığını, birçok sayfanın yüklenmediğini ve bazı işlevlerin kullanılamadığını söyledi. AP’ye göre, NoName057 (16) olarak bilinen Rus yanlısı bir bilgisayar korsanı grubu, saldırının Finlandiya’nın NATO’ya katılmasına misilleme olduğunu söyleyerek sorumluluğu üstlendi, ancak iddia hemen doğrulanamadı.
NATO’nun temel hükmü, bir üyeye yapılan saldırının tüm üyelere yapılmış sayılacağını belirten 5. Maddesidir. Yalnızca bir kez, teröristler 11 Eylül 2001’de New York ve Washington’a saldırdığında başvuruldu.
Rusya’nın komşusu olan eski Sovyet cumhuriyeti Ukrayna’yı işgal ettiğini görmenin dehşeti, Finlandiya ve İsveç’i yıllarca süren uyumsuzluğu terk etmeye ve geçen yıl NATO’ya katılmak için başvurmaya sevk etti. Stoltenberg, Finlandiya’nın kabulünün modern NATO tarihinin en hızlısı olduğunu söyledi.
Stoltenberg daha sonra NATO karargahının önündeki güneşli, esintili kordonda düzenlenen bayrak töreninde, “Savaş Avrupa’ya geri döndü,” dedi.
Stoltenberg, “Finlandiya artık daha güvenli ve NATO daha güçlü” dedi.
NATO, tam 74 yıl önce Salı günü, II. Finlandiya 31. üye oldu.
Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö törende Finlandiya milli marşı çalınmadan önce “Tarihimizdeki askeri uyumsuzluk dönemi sona erdi” dedi. “Yeni bir dönem başlıyor.”
Washington’da, Başkan Biden Finlandiya’nın katılımına övgüde bulundu.
Biden yaptığı açıklamada, “Putin, Ukrayna halkına karşı acımasız saldırı savaşını başlattığında, Avrupa ile NATO’yu bölebileceğini düşündü” dedi. “Yanılmıştı. Bugün, her zamankinden daha fazla birleşmiş durumdayız.”
Bu birlik, Biden yönetiminin Ukrayna’ya gönderdiği büyük miktarda askeri yardımı sorgulayan ABD Cumhuriyetçi Partisi içindeki sesler de dahil olmak üzere, kenarlardaki bazı yıpranmalara rağmen, Ukrayna’da 13 aydır her zamankinden daha ölümcül olan savaşa aşağı yukarı dayandı.
Türkiye’nin yanı sıra Macaristan da şimdiye kadar İsveç’in NATO üyeliğini farklı nedenlerle onaylamadı. Eski Başkan Trump’ın yakın bir müttefiki olan Macaristan’ın aşırı sağcı Başbakanı Viktor Orban, muhalefeti susturmak ve demokrasiyi kısıtlamak için liberal olmayan politikalarına yönelik eleştirilere karşı çıkıyor. Ancak NATO yetkilileri, savaşta Ukrayna’yı desteklemek için Batılı müttefiklere katılmayan Orban’ın eninde sonunda kendine geleceğine inanıyor.