Gürcistan'da Moskova ile Batı arasında bir çekişme yaşanıyor; ABD devletinde değil, Kafkasya'nın dağlık bölgesinde yer alan küçük Karadeniz ülkesinde. Ve siyasi riskler dramatik bir şekilde arttı.
Gürcistan parlamentosu Salı günü, eleştirmenlerin “Rus yasası” olarak adlandırdığı bir tedbirin başkanlık vetosunu geçersiz kıldı; bu, demokrasi yanlısı güçlerin eski Sovyet cumhuriyetinin bir gün Avrupa Birliği'ne katılabileceği yönündeki umutlarını felç eden bir gerilemeydi.
Muhalifler tasarıyı medya özgürlüğünü bastırmaya ve sivil toplumu susturmaya yönelik sert bir girişim olarak görüyor ve tedbiri engellemek için aylarca kitlesel sokak protestoları düzenlediler. Şimdi, bazı son dakika kararları hariç, eğer cumhurbaşkanı bunu reddederse, meclis başkanı yasayı beş gün içinde imzalayarak kanunlaştıracak.
Gürcistan'ın başkenti Tiflis'teki Ilia Devlet Üniversitesi'nde kamu politikası profesörü olan Hans Gutbrod, tasarı hakkında “Bu tamamen zararlı” dedi. “Bu bir dönüm noktası anı.”
Söz konusu tedbirin yürürlüğe girmesinin Gürcistan'ın 27 üyeli bloğa kabul edilme şansını “olumsuz etkileyeceği” konusunda uyarıda bulunan AB, veto geçersiz kılınmasından “derin üzüntü duyduğunu” söyledi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, X'e yazdığı yazıda “Gürcü halkı ezici bir çoğunlukla AB'ye katılmak istiyor” dedi ve veto geçersizliğine yanıt olarak bloğun “tüm seçenekleri değerlendirdiğini” ekledi. Gürcistan hükümetini “AB hedeflerine yeniden bağlı kalmaya” çağırdı.
Washington'da Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller, Gürcistan hükümetinin demokratik değerlerden uzaklaşması halinde kendisini ABD yardımından mahrum bırakabileceğini öne sürdü.
Gazetecilere verdiği demeçte, “Gürcistan hükümeti artık ABD ve diğer Batılı ortakları ortak olarak değil, düşman olarak görecekse, tüm bunları yeniden değerlendirmemiz gerekiyor.”
Biden yönetimi daha önce tedbiri demokrasiye zarar vermek olarak tanımlamış ve destekçilerine yönelik olası yaptırımlar konusunda uyarmıştı.
Söz konusu tasarı ilk bakışta basit bir bürokrasi meselesi gibi görünebilir. Bu yasa, çoğu yabancı finansmana dayanan medya kuruluşlarının, sivil toplum gruplarının ve kâr amacı gütmeyen kuruluşların, fonlarının yüzde 20'sinden fazlasını ülke dışından almaları halinde “yabancı bir gücün çıkarlarını takip eden” olarak kaydolmalarını gerektiriyor.
Eleştirmenler, uygulamada bu şartın, yaklaşık 3,7 milyon nüfuslu bir ülke olan Gürcistan'daki ifade özgürlüğü ve sivil toplum üzerinde son derece caydırıcı bir etki yaratacağını söylüyor. Sivil toplum kuruluşları ağır mali cezalara maruz kalabilir veya tamamen kapatılabilir.
Tiflis'teki bir düşünce kuruluşunu yöneten siyasi analist Kornely Kakachia, “Bu, bu grupları damgalamanın bir yolu; Sovyet geçmişinden çok tanıdık bir model” dedi.
Tedbir, Rusya'da Kremlin'in siyasi muhalefeti bastırmak için kullandığı tedbirin neredeyse aynısını örnek alıyor. Benzer bir tedbirin bir yıl önce hayata geçirilmesi yönündeki girişimin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından eleştirmenler, Moskova'nın bu sefer tasarının geçişini sağlamak için perde arkasında etkin bir şekilde çalıştığını söylüyor. Kremlin olayla ilgisi olduğunu reddediyor.
Gürcistan parlamentosu, AB yanlısı bir platformda kampanya yürüten ancak daha sonra üyelik hedefini zayıflatmak için adımlar atmaya başlayan ve bu yasa tasarısıyla sonuçlanan iktidardaki Gürcü Rüyası partisi tarafından kontrol ediliyor.
Salı günü milletvekilleri tarafından yapılan oylama (iktidar partisinin bir üyesinin, muhalefet liderini konuşurken suyla ıslattığı gürültülü bir olay), görevi büyük ölçüde sembolik olan bağımsız siyasi başkan Salome Zourabichvili'nin 18 Mayıs'taki vetosunu geçersiz kıldı. Başkan, tasarının Gürcistan'ın “özgür ve demokratik dünyanın tam üyesi” olma çabalarına engel olduğu gerekçesiyle kınamıştı.
Gürcistan'ın iktidar partisi, tedbirin yabancı güçlerin ülkeyi istikrarsızlaştırmasını önleme amaçlı olduğu konusunda ısrar ediyor. Ancak eleştirmenler bunu, bağımsızlığın otuz yılı boyunca hakim olan Batı yanlısı duyguları ortadan kaldırmaya yönelik şimdiye kadarki en kararlı otoriter çaba olarak nitelendiriyor.
Çatışma, AB'nin bloğa üyeliğe doğru bir adım olarak Gürcistan'a aday statüsü verdiği 2023'ün sonunda yoğunlaştı. Bu yılın büyük bölümünde, yabancı ajan tedbirini kınayan gösteriler giderek büyüdü ve artan hükümet gücü gösterileriyle karşılandı.
Tiflis'teki görüntülerde, polisin şehrin tarihi merkezindeki devasa kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandığı görülüyor. Salı akşamı oylamanın ardından çevik kuvvet polisi yeniden görev başındaydı.
İktidar partisi, serveti doğrudan Rusya'ya bağlı olan Moskova yanlısı bir oligark ve eski başbakan Bidzina Ivanishvili tarafından kuruldu. O ve partisi, Gürcistan'ı Moskova'nın yörüngesine itmeye çalıştıklarını inkar ediyor; ancak kriz, Rusya'nın egemenliğini şiddetle reddettiği bir başka komşu olan Başkan Vladimir Putin'in Ukrayna'yı tam kapsamlı işgal etmesi ortamında ortaya çıktı.
Ukrayna gibi Gürcistan da 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazandı. Ancak Rusya'nın hakimiyetinden kurtulmak kolay olmadı. 2008'de Rusya ve Gürcistan, Gürcistan'ın ayrılıkçı Güney Osetya eyaleti nedeniyle savaşa girdi.
AB üyeliği yolunda ilerleyebilmek için Gürcistan'ın, temel hakların desteklenmesi ve sivil toplumun korunması da dahil olmak üzere belirli temel ölçütlerde ilerleme kaydetmesi gerekecek.
Gürcistan Siyaset Enstitüsü'nü yöneten Kakachia, mücadelenin hem Batı hem de Rusya açısından önemli sonuçları olsa da ülkesindeki demokrasi yanlısı güçlerin dış dünyanın dikkatini çekmekte zorlandığını söyledi.
Ukrayna ve Gazze'deki savaşları, önümüzdeki ay Avrupa'da kıta çapında yapılacak seçimleri ve Kasım ayında yapılacak Amerika başkanlık seçimlerini hatırlatarak, “Gürcistan şu anda bir öncelik değil” dedi. “Bu da hükümetin yararınadır.”
Gürcistan parlamentosu Salı günü, eleştirmenlerin “Rus yasası” olarak adlandırdığı bir tedbirin başkanlık vetosunu geçersiz kıldı; bu, demokrasi yanlısı güçlerin eski Sovyet cumhuriyetinin bir gün Avrupa Birliği'ne katılabileceği yönündeki umutlarını felç eden bir gerilemeydi.
Muhalifler tasarıyı medya özgürlüğünü bastırmaya ve sivil toplumu susturmaya yönelik sert bir girişim olarak görüyor ve tedbiri engellemek için aylarca kitlesel sokak protestoları düzenlediler. Şimdi, bazı son dakika kararları hariç, eğer cumhurbaşkanı bunu reddederse, meclis başkanı yasayı beş gün içinde imzalayarak kanunlaştıracak.
Gürcistan'ın başkenti Tiflis'teki Ilia Devlet Üniversitesi'nde kamu politikası profesörü olan Hans Gutbrod, tasarı hakkında “Bu tamamen zararlı” dedi. “Bu bir dönüm noktası anı.”
Söz konusu tedbirin yürürlüğe girmesinin Gürcistan'ın 27 üyeli bloğa kabul edilme şansını “olumsuz etkileyeceği” konusunda uyarıda bulunan AB, veto geçersiz kılınmasından “derin üzüntü duyduğunu” söyledi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, X'e yazdığı yazıda “Gürcü halkı ezici bir çoğunlukla AB'ye katılmak istiyor” dedi ve veto geçersizliğine yanıt olarak bloğun “tüm seçenekleri değerlendirdiğini” ekledi. Gürcistan hükümetini “AB hedeflerine yeniden bağlı kalmaya” çağırdı.
Washington'da Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Matthew Miller, Gürcistan hükümetinin demokratik değerlerden uzaklaşması halinde kendisini ABD yardımından mahrum bırakabileceğini öne sürdü.
Gazetecilere verdiği demeçte, “Gürcistan hükümeti artık ABD ve diğer Batılı ortakları ortak olarak değil, düşman olarak görecekse, tüm bunları yeniden değerlendirmemiz gerekiyor.”
Biden yönetimi daha önce tedbiri demokrasiye zarar vermek olarak tanımlamış ve destekçilerine yönelik olası yaptırımlar konusunda uyarmıştı.
Söz konusu tasarı ilk bakışta basit bir bürokrasi meselesi gibi görünebilir. Bu yasa, çoğu yabancı finansmana dayanan medya kuruluşlarının, sivil toplum gruplarının ve kâr amacı gütmeyen kuruluşların, fonlarının yüzde 20'sinden fazlasını ülke dışından almaları halinde “yabancı bir gücün çıkarlarını takip eden” olarak kaydolmalarını gerektiriyor.
Eleştirmenler, uygulamada bu şartın, yaklaşık 3,7 milyon nüfuslu bir ülke olan Gürcistan'daki ifade özgürlüğü ve sivil toplum üzerinde son derece caydırıcı bir etki yaratacağını söylüyor. Sivil toplum kuruluşları ağır mali cezalara maruz kalabilir veya tamamen kapatılabilir.
Tiflis'teki bir düşünce kuruluşunu yöneten siyasi analist Kornely Kakachia, “Bu, bu grupları damgalamanın bir yolu; Sovyet geçmişinden çok tanıdık bir model” dedi.
Tedbir, Rusya'da Kremlin'in siyasi muhalefeti bastırmak için kullandığı tedbirin neredeyse aynısını örnek alıyor. Benzer bir tedbirin bir yıl önce hayata geçirilmesi yönündeki girişimin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından eleştirmenler, Moskova'nın bu sefer tasarının geçişini sağlamak için perde arkasında etkin bir şekilde çalıştığını söylüyor. Kremlin olayla ilgisi olduğunu reddediyor.
Gürcistan parlamentosu, AB yanlısı bir platformda kampanya yürüten ancak daha sonra üyelik hedefini zayıflatmak için adımlar atmaya başlayan ve bu yasa tasarısıyla sonuçlanan iktidardaki Gürcü Rüyası partisi tarafından kontrol ediliyor.
Salı günü milletvekilleri tarafından yapılan oylama (iktidar partisinin bir üyesinin, muhalefet liderini konuşurken suyla ıslattığı gürültülü bir olay), görevi büyük ölçüde sembolik olan bağımsız siyasi başkan Salome Zourabichvili'nin 18 Mayıs'taki vetosunu geçersiz kıldı. Başkan, tasarının Gürcistan'ın “özgür ve demokratik dünyanın tam üyesi” olma çabalarına engel olduğu gerekçesiyle kınamıştı.
Gürcistan'ın iktidar partisi, tedbirin yabancı güçlerin ülkeyi istikrarsızlaştırmasını önleme amaçlı olduğu konusunda ısrar ediyor. Ancak eleştirmenler bunu, bağımsızlığın otuz yılı boyunca hakim olan Batı yanlısı duyguları ortadan kaldırmaya yönelik şimdiye kadarki en kararlı otoriter çaba olarak nitelendiriyor.
Çatışma, AB'nin bloğa üyeliğe doğru bir adım olarak Gürcistan'a aday statüsü verdiği 2023'ün sonunda yoğunlaştı. Bu yılın büyük bölümünde, yabancı ajan tedbirini kınayan gösteriler giderek büyüdü ve artan hükümet gücü gösterileriyle karşılandı.
Tiflis'teki görüntülerde, polisin şehrin tarihi merkezindeki devasa kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandığı görülüyor. Salı akşamı oylamanın ardından çevik kuvvet polisi yeniden görev başındaydı.
İktidar partisi, serveti doğrudan Rusya'ya bağlı olan Moskova yanlısı bir oligark ve eski başbakan Bidzina Ivanishvili tarafından kuruldu. O ve partisi, Gürcistan'ı Moskova'nın yörüngesine itmeye çalıştıklarını inkar ediyor; ancak kriz, Rusya'nın egemenliğini şiddetle reddettiği bir başka komşu olan Başkan Vladimir Putin'in Ukrayna'yı tam kapsamlı işgal etmesi ortamında ortaya çıktı.
Ukrayna gibi Gürcistan da 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazandı. Ancak Rusya'nın hakimiyetinden kurtulmak kolay olmadı. 2008'de Rusya ve Gürcistan, Gürcistan'ın ayrılıkçı Güney Osetya eyaleti nedeniyle savaşa girdi.
AB üyeliği yolunda ilerleyebilmek için Gürcistan'ın, temel hakların desteklenmesi ve sivil toplumun korunması da dahil olmak üzere belirli temel ölçütlerde ilerleme kaydetmesi gerekecek.
Gürcistan Siyaset Enstitüsü'nü yöneten Kakachia, mücadelenin hem Batı hem de Rusya açısından önemli sonuçları olsa da ülkesindeki demokrasi yanlısı güçlerin dış dünyanın dikkatini çekmekte zorlandığını söyledi.
Ukrayna ve Gazze'deki savaşları, önümüzdeki ay Avrupa'da kıta çapında yapılacak seçimleri ve Kasım ayında yapılacak Amerika başkanlık seçimlerini hatırlatarak, “Gürcistan şu anda bir öncelik değil” dedi. “Bu da hükümetin yararınadır.”